Story Robot- Ομάδα: Ροζ και Πορτοκαλιά Τάξη-Νηπιαγωγείο Σχολής Μωραΐτη

Η Ιδέα

Με αφορμή τον διαγωνισμό, πραγματοποιήθηκε μια αρχική διερεύνηση με τα παιδιά δύο τμημάτων – νηπιαγωγείου και προνηπίου – σχετικά με τις γνώσεις και το ενδιαφέρον τους γύρω από το θέμα των μηχανών και των ρομπότ, δίνοντας έμφαση στην έννοια της βοήθειας και της κάλυψης αναγκών. Στη συνέχεια, τέθηκε η παράμετρος της χρήσης ενός ρομπότ σε δημόσιο χώρο, όπου ο ρόλος του θα είναι η εξυπηρέτηση ενός ευρύτερου συνόλου ατόμων. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό, καταθέτοντας ιδέες και εμπειρίες βασισμένες σε όσα είχαν δει και ακούσει. Μέσα από τη συζήτηση και την ανταλλαγή ιδεών, σταδιακά αναδύθηκε η ιδέα για τη δημιουργία ενός ρομπότ, που θα έχει ως αποστολή να διηγείται ιστορίες σε παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο. Το ρομπότ, όπως το οραματίστηκαν τα παιδιά, θα μπορεί να καλείται από τον μικρό ασθενή στο δωμάτιό του και, αφού γνωριστούν και γίνει κατανοητος ο τρόπος χρήσης του, το παιδί, με το πάτημα ενός κουμπιού, να επιλέγει το παραμύθι που επιθυμεί να ακούσει. Πρόκειται για ένα λειτουργικό, διαδραστικό ρομπότ, έναν ψηφιακό φίλο, που έχει στόχο να προσφέρει συντροφιά, ψυχαγωγία και συναισθηματική υποστήριξη σε παιδιά που νοσηλεύονται, αξιοποιώντας την τεχνολογία με τρόπο ουσιαστικό και ανθρώπινο.

Πρωτοτυπία

Η πρωτοτυπία της πρότασης έγκειται στον συνδυασμό δυο βασικών πεδίων ενδιαφέροντος και βιώματος των παιδιών προσχολικής ηλικίας, που κατέχουν κεντρική θέση στην καθημερινότητά τους: την αγάπη για τα βιβλία και την ανάγκη για φιλία και συναισθηματική σύνδεση. Ένα παιδί είπε: «Όταν διαβάζω βιβλία, περνάω ωραία», ενώ ένα άλλο συμπλήρωσε: «Φίλος είναι αυτός που μας κάνει να νιώθουμε καλά». Μέσα από τις αυθεντικές αυτές προτάσεις, διαμορφώθηκε η πρόταση, γεφυρώνοντας αυτά τα δυο πεδία με τρόπο λειτουργικό και καινοτόμο. Επομένως, η πρωτοτυπία της πρότασης δεν συνίσταται τόσο στην τεχνολογική της σύλληψη, αλλά στο ότι μετουσιώνει μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη σε μια ψηφιακή εφαρμογή, με τρόπο δημιουργικό και παιδαγωγικά κατάλληλο για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας.

Φάσεις του έργου

Η πορεία υλοποίησης του project ξεκίνησε με την εξοικείωση των παιδιών με την έννοια του ρομπότ. Αρχικά, τα παιδιά παρακολούθησαν σύντομα εκπαιδευτικά βίντεο και στη συνέχεια κλήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα «Τι είναι ρομπότ;», εντοπίζοντας τη διαφορά του από μια απλή μηχανή. Μέσα από τη συζήτηση και την παρατήρηση, τα παιδιά άρχισαν να κατανοούν την εικόνα, τις λειτουργίες και τις δυνατότητες ενός ρομπότ.

Αφού διαμορφώθηκε η πρώτη αυτή κατανόηση, τα παιδιά εργάστηκαν σε ζευγάρια (1 νήπιο με 1 προνήπιο) και αποτύπωσαν σε χαρτί τη δική τους ιδέα για τη μορφή που θα μπορούσε να έχει το ρομπότ της ομάδας. Οι δημιουργίες τους αποτέλεσαν τη βάση για την έμπνευση της τελικής κατασκευής.

Ακολούθησε ένας ανοιχτός κύκλος συζήτησης, όπου κάθε ομάδα παρουσίασε την πρότασή της. Από τη σύνθεση όλων των ιδεών προέκυψε η τελική απόφαση: η δημιουργία ενός ρομπότ που θα κινείται και θα αναπαράγει ήχο. Με βάση αυτή την ιδέα, αναζητήθηκαν τα κατάλληλα υλικά για την κατασκευή και τον προγραμματισμό του.

Στο επόμενο στάδιο, τα παιδιά χωρίστηκαν σε μικρές ομάδες των τεσσάρων και ήρθαν σε επαφή με τα μέρη του ρομπότ, τα «έπαιξαν», τα επεξεργάστηκαν, έμαθαν τα ονόματά τους και τη χρήση τους. Μέσα από δραστηριότητες συναρμολόγησης και αποσυναρμολόγησης κατανόησαν τη βασική δομή και λειτουργία κάθε εξαρτήματος.

Παράλληλα, τα παιδιά του νηπιαγωγείου επέλεξαν από τη σχολική βιβλιοθήκη αγαπημένα τους βιβλία και, αφού παρουσίασαν με λίγα λόγια την υπόθεση, ψήφισαν τα δύο που θα ηχογραφούσαν χρησιμοποιώντας τουβλάκια Lego ως μέσο καταμέτρησης. Τα δύο επικρατέστερα βιβλία αποτέλεσαν το περιεχόμενο των αφηγήσεων του ρομπότ.

Σειρά είχε η επαφή της ομάδας με τον προγραμματισμό. Αρχικά, δημιουργήθηκε από τα παιδιά ένα πλάνο λειτουργίας του ρομπότ, το οποίο στη συνέχεια αποτυπώθηκε σε εντολές. Τα παιδιά, ήδη εξοικειωμένα με το πρόγραμμα Scratch, γνώρισαν το MakeCode, με το οποίο προγραμμάτισαν το ρομπότ, μαθαίνοντας πώς μια σειρά από εντολές μπορεί να μεταφραστεί σε κίνηση και δράση.

Ταυτόχρονα, η ομάδα της κατασκευής, μετά από αρκετές δοκιμές, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει χαρτόνια για το σώμα του ρομπότ. Με φαντασία, μαρκαδόρους και ψαλίδια, τα παιδιά του έδωσαν μια φιλική και χαρούμενη μορφή, εμπνευσμένη από τα αρχικά τους σχέδια. Η ηχογράφηση των ιστοριών και του εισαγωγικού μηνύματος έγινε από μια μικρή ομάδα παιδιών, που ανέλαβε να αφηγηθεί τις ιστορίες με εκφραστικότητα και ενθουσιασμό.

Τέλος, η ομάδα πραγματοποίησε δοκιμές για να βεβαιωθεί για τη σωστή λειτουργία του ρομπότ σε κίνηση και σε περίπτωση εμποδίου στη διαδρομή του. Για τον λόγο αυτό, τα παιδιά δημιουργήσαν ένα σκηνικό-ομοίωμα διαδρόμου νοσοκομείου, ώστε να προσομοιωθεί το περιβάλλον χρήσης, και έγιναν οι τελευταίες διορθώσεις και ρυθμίσεις.

Το project ολοκληρώθηκε ως μια πολυδιάστατη εμπειρία μάθησης, όπου τα παιδιά συνδύασαν τη φαντασία με τη γνώση, τη συνεργασία με την τεχνολογία, την δημιουργική έκφραση με τον προγραμματισμό, και έδωσαν μορφή και φωνή σε μια ιδέα με επίκεντρο την αγάπη και την δράση για τον άλλον.

Τεχνολογικός Εξοπλισμός και Κόστος

Πλακέτα Micro:bit V2

Kitronik MI: sound speaker

Ακουστικά

Gravity analog sound sensor

Puss buttons small

Μπαταρίες AAA

Small alligator clip

Smart cutebot

Κόστος: 85.60 euros

 

Συμπηρωματικό: Df player, SD card

Κόστος: 20 euros

Από τα προβλήματα στις λύσεις

Κατά τη διάρκεια του project, η ομάδα ήρθε αντιμέτωπη με αρκετές προκλήσεις, οι οποίες απαίτησαν ευελιξία και αλλαγές στον αρχικό πλάνο. Μία από τις πρώτες δυσκολίες που παρουσιάστηκαν ήταν η αδυναμία του ηχείου που είχε παραγγελθεί να αναπαράγει καθαρά τη φωνή των παιδιών. Παρότι αυτό προκάλεσε αρχικά απογοήτευση, η ομάδα κατάφερε να προσαρμοστεί στην κατάσταση και να σκεφτεί εναλλακτικές λύσεις. Έπειτα από σκέψη και διάλογο, κατέληξε στη χρήση ακουστικών, επιλογή που όχι μόνο αποδείχθηκε πιο λειτουργική, αλλά κρίθηκε και πιο κατάλληλη για τη χρήση του ρομπότ μέσα σε χώρο νοσοκομείου, όπου η ησυχία είναι ιδιαίτερα σημαντική — όπως εύστοχα επεσήμανε ένας μαθητής.

 

Μια ακόμα πρόκληση αφορούσε τη χρήση εξωτερικών κουμπιών, τα οποία αποδείχθηκαν δύσχρηστα για τα μικρά παιδιά. Κατόπιν δοκιμών, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν τα απτικά κουμπιά του microbit, τα οποία τα παιδιά χρωμάτισαν για να είναι ευκολότερη η διάκρισή τους, προσαρμόζοντας έτσι τη λύση στις δυνατότητές τους. Ο ηλικιακός παράγοντας υπήρξε και ο βασικός λόγος που η ομάδα αποφάσισε να ηχογραφήσει τελικά δυο ιστορίες, παρά την αρχική επιθυμία των παιδιών να ηχογραφηθούν και άλλα βιβλία, καθώς στην πράξη υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη η αφήγηση ενός βιβλίου από τα παιδιά αυτής της ηλικίας.

 

Τέλος, η ομάδα χρειάστηκε να αναθεωρήσει και την αρχική επιλογή υλικού για την κατασκευή του ρομπότ. Η χρήση Lego αποδείχθηκε προβληματική, καθώς το τελικό σχήμα δεν ταίριαζε σωστά με την καμπυλωτή μορφή του βασικού σώματος του ρομπότ, με αποτέλεσμα να μην είναι λειτουργικό. Στην προσπάθεια να βρεθεί μια νέα λύση, τα παιδιά πρότειναν διάφορες ιδέες και τελικά αποφάσισαν από κοινού να χρησιμοποιήσουν χαρτόνι και υλικά ζωγραφικής που ήδη διέθεταν και με τα οποία ήταν εξοικειωμένα.

 

Η διαδικασία αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημιουργική και ενίσχυσε ουσιαστικά τη συνεργασία μεταξύ των παιδιών. Παράλληλα, καλλιεργήθηκαν δεξιότητες όπως η επεξεργασία δεδομένων, η κριτική σκέψη, ο πειραματισμός, αλλά και η διαχείριση των συναισθημάτων απογοήτευσης και ματαίωσης. Όλες αυτές οι εμπειρίες συνέβαλαν ουσιαστικά στη συνολική ανάπτυξη των συμμετεχόντων.

 

Συμπεράσματα

Συνοπτικά, τα συμπεράσματα από τη δράση εστιάζουν σε δυο βασικούς τομείς. Πρώτον, αναδείχθηκε η αξία της συνεργασίας και της συμμετοχικής και συμπεριληπτικής προσέγγισης, ιδιαίτερα μέσα από την αλληλεπίδραση παιδιών διαφορετικών ηλικιών και εκπαιδευτικών αναγκών σε ένα κοινό έργο, που προήγαγε σε όλα τα στάδια την ενεργή συμμετοχή όλων των παιδιών, προάγοντας την έννοια της διαφορετικότητας. Η ομαδική εργασία σε μικτές ηλικιακές ομάδες ενίσχυσε τη συνεργατικότητα, καθώς κάθε παιδί ανέλαβε κάποιον ρόλο προσαρμοσμένο στις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά του — από την εικαστική δημιουργία του σώματος του ρομπότ, και τον προγραμματισμό έως την αφήγηση ιστοριών, με ουσιαστική συμβολή στο τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, προσέφερε ένα πεδίο όπου το κάθε παιδί μπορούσε να δει τον εαυτό του ως μέρος ενός κόσμου, που επεκτείνεται πέρα από τον εαυτό του. Η συμμετοχή σε ένα έργο με σαφή σύνδεση των νέων τεχνολογιών με την κοινωνική διάσταση (όπως η δημιουργία ενός ρομπότ για παιδιά σε νοσοκομείο) δεν περιορίστηκε στην απλή κατανόηση λειτουργίας του, αλλά αποτέλεσε ένα ουσιαστικό βίωμα της αξίας της προσφοράς και της κοινωνικής ευθύνης που υπερβαίνουν την ίδια τη δραστηριότητα.

Προτάσεις-Επέκταση του project

Κλείνοντας το project, πραγματοποιήθηκε μια τελική συζήτηση με τα παιδιά   γύρω από την εξέλιξη και επέκταση της αρχικής πρότασης. Τα παιδιά, ενθουσιασμένα από την εμπειρία πρότειναν μια εναλλακτική χρήση του ρομπότ εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, συζητήθηκε η τοποθέτηση του ρομπότ σε μια σχολική βιβλιοθήκη, με στόχο να λειτουργεί ως βοηθός ανάγνωσης για τους μικρότερους μαθητές, και συγκεκριμένα για τα παιδιά του νηπιαγωγείου, τα οποία δεν έχουν ακόμη κατακτήσει τη διαδικασία της ανάγνωσης. Μέσα από αυτήν την ιδέα, το story robot αποκτά έναν διαφορετικό ρόλο, δίνει «φωνή» στα βιβλία, προσφέροντας πρόσβαση στον κόσμο των βιβλίων ακόμη και σε εκείνα τα παιδιά που δεν μπορούν ακόμα να διαβάσουν μόνα τους, συνδέοντας δημιουργικά τη μάθηση με την τεχνολογία. Έτσι, η εμπειρία του project αφήνει ανοιχτό το πεδίο για μελλοντικές εφαρμογές, εμπλουτισμένες από τη φαντασία, τις ανάγκες και τα βιώματα των ίδιων των παιδιών.